Z różną częstotliwością, ale już od lat kupuję sobie najbardziej chyba znany i lubiany tygodnik enigmistyczny we Włoszech - "La settimana enigmistica". Jest to oczywiście wyraz mojej nieokiełznanej ambicji i radosnej bezpodstawnej wiary we własne możliwości, bo wciąż większość zawartych w niej zagadek, gier słownych i krzyżówek jest dla mnie za trudna :) Ale to dlatego te, które uda mi się zrobić dają mi olbrzymi zastrzyk pozytywnej energii i wypełniają po brzegi satysfakcją i dumą z siebie.
Poniżej przedstawiam parę wybranych pozycji, dokładnie tak jak je proponuje tygodnik, także ich rozwiązania podaję według spisu z końca (kolejnego) numeru.
"La settimana enigmistica" 17 Gennaio 2019 N. 4530 (3) Anno 88
LA PAGINA DELLA SFINGE
3004. Aggiunta iniziale
Il poster d'un film famoso
Vi è sulla locandina di "Pulp fiction"
X-x-x Thurman che x-x-x-x sopra il letto.
(Harmony)
3012. Incastro
Vecchiaia invidiabile
Nonostante i suoi x-x-x-x, mia y-y-y Norma
non ha i tipici acciacchi degli x-x-y-y-y-x-x:
conserva tutta quanta la sua grinta
e si sente perfettamente in forma.
(M.Scribani)
3013. Zeppa
Anna è un asso con i ferri
Con pazienza e gomitoli di lana,
impiegando circa una settimana,
riesce a farti come x-x-x-x-x
la x-x-x-y-x-x più esclusiva che ci sia.
(Gherica)
3014. Scarto
Sacrifici per la linea
Da ben tre settimane sono a dieta:
niente bignè, niente cioccolatini,
nemmeno una fettina di x-y-x-x-x-x-x-x.
Sogno lasagne e vol-au-vent, la notte.
Ho perso già due chili e quattro etti,
però quanta fatica mi è x-x-x-x-x-x-x!
(A. Cozzolino)
3015. Scambio d'estremi
È una mia ricetta
Con un'x-x-x-x-x-x farina integrale,
zucchero, uova e latte quanto basta.
faccio in un x-x-x-x-x-x un originale
impasto che poi verso nella teglia.
Qui lo ricopro con mele renette
ed altra frutta ben tagliata a fatte.
In forno adesso, a 180 gradi:
risulterà assai soffice di certo.
Parte finale: guarnir con la glassa
(ed è il momento in cui più mi diverto).
(Red)
3019. Falso vezzeggiativo
Gita fuori porta
"Siamo arrivati!", l'auto frena x-x-x-x-x-x
e si ferma presso l'agriturismo
in cui da tempo volevamo andare.
Appena entrati, ci offre il proprietario
d'olio un assaggio, sopra una x-x-x-x-x-x-x-x-x-x.
(C.Luciani)
APPENDICE ALLA PAGINA DELLA SFINGE
3022. Palindromo sillabico
Gli eremi
Sono posti davvero ideali per i x-x-x-x-x-x spirituali.
(Brunos)
3023. Cambio d'iniziale
L'istruttore di fitness
Ha muscoloso il x-x-x-x-x:
tutte dicono ch'è un x-x-x-x-x.
(O.Capano)
3025. Cambio di finale
Interrogazione di geografia: USA
All'alunno chiede l'insegnante
d'indicare esattamente X-x-x-x-x-x-x
sulla carta muta dell'x-x-x-x-x-x-x.
(Giovanni O.)
3027. Zeppa
Di fronte alle ingiustizie
È x-x-x-x-x di bontà d'animo
provare x-y-x-x-x-x e combatterle.
(Nestore)
3028. Spostamento d'accento
Cena (magra) con delitto
Finalmente, a mezzanotte
saltò fuori l'ammazzato:
un bel pollo rosolato.
Solo un x-X-x-x-x mi x-x-x-x-X
di quel piatto prelibato.
(Carla G.)
3031. Bisenso
Il negoziante
Ha messo ganci ben x-x-x-x-x
per appendere le mensole
cariche di mercanzia
in offerta per i x-x-x-x-x.
(Donatella)
3034. Cambio di vocale
Gioco con il mio bimbo
Con una cannuccia,
acqua e detersivo
faccio delle x-x-x-x-x
x-y-x-x-x di sapone.
(Michele)
3037. Sciarada incatenata
Lo sport bianco
In questa fredda stagione
c'è tanta gente che x-x-x-y,
che y-z-z sfreciar sulla neve
con giovanile energia,
e x-x-x-y-z-z dalle città
verso le candide piste
su cui si prova l'ebbrezza
di affascinanti conquiste.
(Il Cuneese)
30134. Raddoppio
Lezione di storia dell'arte
Ammirate le colonne corinzie,
che hanno capitelli a foglie d'x-y-x-x-x-x,
e poi lì x-y-y-x-x-x-x quelle in stile ionico,
dai capitelli con ampie volute.
(A.Affini)
30136. Sciarada
Francia, 1789
X-x-x che alle sorde orecchie del sovrano
sia giunto alfin del popolo il y-y-y-y-y-y-y:
di convocare ci sarebbe in piano
gli Stati Generali e il X-x-x-y-y-y-y-y-y-y.
(R.Cristiano)
Soluzioni:
3004. Uma, Fuma
3012. ANNI, zia - ANziaNI
3013. magia, magLia
3014. cRostata, costata
3015. OttimA, AttimO
3019. brusca, bruschetta
3022. ritiri
3023. Busto, Fusto
3025. AtlantA, atlantE
3027. segno, sDegno
3028. tòcco, toccò
3031. saldi
3034. bElle, bOlle
3037.scia, ama - sciama
30134. aCanto, aCCanto
30136. par, lamento - Parlamento
PODNIEŚĆ (PODNOSIĆ) GŁOS
"zacząć mówić głośno, niegrzecznie, w sposób arogancki"
Jest to człowiek bardzo impulsywny, który umie się jednak doskonale opanować. Nikt nie słyszał, żeby kiedykolwiek podniósł głos.
ALZARE LA VOCE
"cominciare a parlare a voce alta, maleducatamente, in modo arrogante"
È un uomo molto impulsivo, che però sa dominarsi alla perfezione. Nessuno l'ha mai sentito alzare la voce.
PODOBNI JAK DWIE KROPLE WODY
"bardzo podobni, prawie identyczni"
Nie zgadzam się z tym, że oni są podobni jak dwie krople wody. Przecież Grzegorz ma inny kształt głowy niż jego brat, a w dodatku odstające uszy.
SIMILI COME DUE GOCCE D'ACQUA
"molto simili, quasi identici"
Non sono d'accordo che siano simili come due gocce d'acqua. Gregorio ha la forma della testa diversa da quella di suo fratello, e in più ha le orecchie a sventola.
POD RĘKĄ
"w zasięgu ręki, blisko"
Czy nie wiesz, gdzie jest młotek? Mówisz, że w naszym domu zawsze wszystko znajduje się pod ręką, a ja szukam młotka od godziny.
SOTTO MANO
"a portata di mano, vicino"
Non sai dove sia il martello? Dici che in casa nostra tutto è sempre sotto mano, ed è un'ora che cerco il martello.
PODWÓJNA GRA
"postępowanie fałszywe, nieszczere w stosunku do dwóch osób, stron zwykle wrogich wobec siebie, w celu osiągnięcia korzyści"
Czy Krystyna rzeczywiście nie interesuje się przebiegiem śledzctwa, czy też prowadzi podwójną grę? Udaje brak zainteresowania, a w istocie ma oczy i uszy otwarte na wszystko.
DOPPIO GIOCO
"comportamento falso, insincero, nei confronti di due persone, di due parti, in genere nemiche fra loro, al fine di ottenere dei vantaggi"
Davvero Cristina non si interessa al corso dell'istruttoria, o fa il doppio gioco? Finge di non provare alcun interesse, ma in realtà tiene occhi e orecchie sempre aperti.
POHAMOWAĆ JĘZYK
"umilknąć w momencie, gdy pojawi się świadomość, że nie panuje się nad treścią i formą wypowiedzi; powstrzymać się od mówienia komuś rzeczy przykrych, od zbytniego gadulstwa"
Gdyby Daniel umiał pohamować język, byłby idealnym kierownikiem naszej grupy. Niestety, wszystko psuje swoim gadulstwem, a czasem i złośliwością.
TENERE A FRENO LA LINGUA
"tacere in momento in cui ci si rende conto di non dominare il contenuto e la forma di un discorso; trattenersi dal dire a qu. cose sgradevoli, dal chiacchierare troppo"
Se Daniele fosse capace di tenere a freno la lingua, sarebbe il direttore ideale del nostro gruppo. Purtroppo, sciupa tutto con la sua loquacità, e a volte anche con la sua malignità.
POKAZAĆ [czyjeś] PRAWDZIWE OBLICZE
"uzewnętrznić jakieś swoje dotąd nie znane komuś cechy, dać się poznać zwłaszcza ze złej strony"
Myśmy tej kobiety do tej pory wcale nie znali. Uchodziła zawsze za osobę taktowną, dopiero ta histeryczna scena pokazała jej prawdziwe oblicze.
Nareszcie pokazał swoje prawdziwe oblicze. Aż dziw, że niektórzy tak długo uważali go za altruistę.
MOSTRARE IL VERO VOLTO di qu.
"rivelare delle qualità ancora sconosciutte a qu., farsi conoscere soprattutto dal lato negativo"
Finora non conoscevamo affatto quella donna. Passava sempre per una persona piena di tatto, e solo quella scena isterica ha mostrato il suo vero volto.
Finalmente ha mostrato il suo vero volto. Strano che alcuni per tanto tempo lo abbiano considerato un altruista.
POLICZYĆ MOŻNA NA PALCACH JEDNEJ RĘKI
także: można było
"o bardzo małej liczbie ludzi lub przedmiotów"
Daliśmy im na to zebranie bardzo dużą salę, bo o taką prosili. Tymczasem zainteresowanych, którzy się zjawili, można było policzyć na palcach jednej ręki.
SI POSSONO CONTARE SULLE DITA DI UNA MANO
anche: potevano
"di un numero molto piccolo di persone o oggetti"
Avevamo dato loro per quella riunione una sala molto grande perché così l'avevano chiesta. Tuttavia gli interessati che si presentarono si sarebbero potuti contare sulle dita di una mano.
POŁYKAĆ SŁOWA
"opuszczać, nie wymawiać niektórych słów lub dzwięków (np. końcowych), zwykle z powodu zdenerwowania, pośpiechu"
Mówisz tak szybko, że połykasz słowa. Nie mogę w ogóle zrozumieć, o co ci chodzi.
MANGIARSI LE PAROLE
"omettere, non pronunciare alcune parole o suoni (ad es. quelli finali), in genere per l'irritazione o per la fretta"
Parli così in fretta, che ti mangi le parole. Non riesco affatto a capire di che cosa parli.
PONIEŚĆ (PONOSIĆ) KONSEKWENCJE
"zostać obciążonym skutkami (zwykle złymi) jakiegoś działania, jakiejś decyzji"
Ciągle powtarza, że jest już dorosła, że sama chce decydować. Ale kiedy trzeba ponieść konsekwencje, stara się udawać dziecko.
SUBIRE LE CONSEGUENZE
"venire gravato dalle conseguenze (in genere negative) di un'azione, di una decisione"
Ripete continuamente che è ormai adulta, che vuole decidere da sola. Ma quando c'è da subire le conseguenze delle sue decisioni, cerca di sembrare una bambina.
POTOCZYSTY STYL
"łatwość wysławiania się; pisanie, mówienie ładnym, barwnym językiem"
Pisze gładko, ma potoczysty styl, ale jego wypracowania są pozbawione głębszych myśli.
STILE SCORREVOLE
"facilità nell'esprimersi; scrivere, parlare con un linguaggio bello e colorito"
Scrive in modo pulito, ha uno stile scorrevole, ma i suoi componimenti sono privi di idee profonde.
POTULNY JAK BARANEK;
ŁAGODNY JAK BARANEK
"mający łagodne usposobienie, spokojny"
Zrobił się ostatnio potulny jak baranek. Chyba jest chory, a może cos przeskrobał?
MANSUETO COME UN AGNELLO;
MITE COME UN AGNELLO
"che ha un'indole mite, tranquilla"
Negli ultimi tempi è diventato mansueto come un agnello. Forse è malato, o ha combinato qualcosa?
POZOSTAWIAĆ WIELE DO ŻYCZENIA
coś pozostawia wiele do życzenia
" coś ma dużo braków, nie zadowala pod wieloma względami"
Podoba mi się fabuła ostatniej powieści Rafała. Szkoda tylko, że strona zewnętrzna pozostawia wiele do życzenia.
LASCIARE MOLTO A DESIDERARE
qc. lascia molto a desiderare
"qc. ha molti difetti, non soddisfa sotto molti aspetti"
Mi piace la trama dell'ultimo romanzo di Raffaele. Peccato solo che l'aspetto esteriore del libro lasci molto a desiderare.
PRAWA RĘKA
"główny pomocnik, zastępca"
Utrata tak dobrego współpracownika bardzo nas zmartwiła. Był on prawą ręką mojego męża.
BRACCIO DESTRO
"principale aiutante"
La perdita di un collaboratore così bravo ci afflisse molto. Era il braccio destro di mio marito.
PRAWO DŻUNGLI
"stan, w którym słabszy musi się podporządkować silniejszemu; prawo silniejszego, przemoc"
Nie masz powodu aż tak się go obawiać. Tu nie rządzi prawo dżungli, on się nie odważy ciebie skrzywdzić.
LEGGE DELLA GIUNGLA
"situazione, in cui il più debole deve assoggettarsi al più forte, la legge del più forte, prepotenza"
Non hai motivo di avere così tanta paura di lui. Qui non vige la legge della giungla, non avrà coraggio di farti torto.
PROSIĆ (POPROSIĆ) O czyjąś RĘKĘ
"występować z propozycją małżeństwa, oświadczać się"
Pytasz, dlaczego Bogdan się nie ożenił? On miał poważne zamiary w stosunku do Danuty, podobno prosił o jej rękę, ale wtedy jeszcze rodzice dziewczyny mieli decydujący głos i Bogdan dostał kosza, bo im się nie podobał.
CHIEDERE LA MANO di qu.
"farsi avanti con una proposta di matrimonio, fare la dichiarazione"
Mi chiedi perché Bogdan non si è sposato? Aveva intenzioni serie con Danuta, pare che abbia chiesto la sua mano, ma a quel tempo i genitori della ragazza avevano ancora l'ultima parola, e Bogdan fu respinto, perché non piaceva loro.
(wszystkie powyższe idiomy, definicje i przykłady pochodzą z cytowanej już książki Anny Mazanek i Janiny Wójtowicz pt. "Idiomy polsko-włoskie. Fraseologia idiomatica polacco-italiana")
Nie jestem jakoś specjalnie dumna z siebie publikując te przepisane z mądrej książki idiomy. Ale chodzi głównie o to, aby mieć jak najczęstszy kontakt z włoskim i uczyć się właściwie przekładać na nasz, a do tej roli poniższy tekst nadaje się akuracik :)
PĘKAĆ (PĘKNĄĆ) ZE ZŁOŚCI
"bardzo się złościć"
Myślałam, że pęknę ze złości, kiedy ona przy wyjeździe powiedziała mi, jak bardzo żałuje, że przyjechała tu na urlop.
SCOPPIARE DALLA RABBIA
"arrabbiarsi molto"
Pensavo che sarei scoppiata dalla rabbia quando, partendo, lei mi disse quanto rimpiangeca di essere venuta qui in vacanza.
PĘKAĆ (PĘKNĄĆ) Z ZAZDROŚCI
"być bardzo zazdrosnym o kogoś, o coś"
Musisz wybaczyć im tę słabość. Chcą, żeby ludzie pękali z zazdrości na widok ich eleganckiego syna.
SCOPPIARE DI INVIDIA
"essere molto invidioso"
Devi scusar loro questa debolezza. Vogliono che la gente scoppi di invidia alla vista del loro elegante figlio.
PIĆ (WYPIĆ) ZA czyjeś ZDROWIE
"pić alkohol wznosząc toast za czyjeś zdrowie"
Pijemy za twoje zdrowie, a ty nie chcesz wypić ani kropli?
BERE ALLA SALUTE di qu.
"bere una bevanda alcoolica, brindando alla salute di qu."
Beviamo alla tua salute, e tu non vuoi bere nemmeno un goccio?
PIERWSZY I OSTATNI RAZ
"jedyny raz"
Pierwszy i ostatni raz dałam się namówić na pójście do tego teatru.
[è] LA PRIMA ED ULTIMA VOLTA
"unica volta"
È stata la prima e ultima volta che mi sono lasciata convincere ad andare a quel teatro.
PIĘTA ACHILLESA (PIĘTA ACHILLESOWA)
"dziedzina, w której ktoś nie odznacza się perfekcją, czyjaś słaba strona"
Nie przeczę, że umie robić piękne plany, wyszukać cel, zafascynować projektem. Ale realizacja tego wszystkiego to jej pięta Achillesa.
TALLONE D'ACHILLE
"settore in cui qu. non si segnala per perfezione, il lato debole di qu."
Non nego che sappia fare dei bei piani, scegliere l'obbiettivo, affascinare con un progetto. Ma la realizzazione di tutto questo è il suo tallone d'Achille.
PILNOWAĆ kogoś, czegoś JAK OKA W GŁOWIE
"strzec kogoś, czegoś bardzo troskliwie"
Przypomniał sobie słowa matki, która przy pożegnaniu prosiła, by pilnował młodszej siostry jak oka w głowie.
Dobrze, pożyczę ci ten kompas. Ale proszę, pilnuj go jak oka w głowie.
AVERE CARO qu., qc. COME UN OCCHIO DELLA TESTA
"custodire qu.,qc. con molta premura"
Ricordava le parole di sua madre, che nel dirgli addio l'aveva pregato di aver cara la sorella minore come un occhio della testa.
Bene, ti presterò questa bussola. Ma ti prego di averla cara come un occhio della testa.
PŁAKAĆ GORZKIMI ŁZAMI
"bardzo rozpaczać, żałować czegoś"
Jeszcze ty będziesz płakać gorzkimi łzami, że nie słuchałeś matki!
PIANGERE AMARE LACRIME
"disperarsi molto, rimpiangere qc."
Piangerai amare lacrime per non avere ascoltato tua madre!
PŁEĆ PIĘKNA
"kobiety"
Nie zapominajcie, że w tym kraju płeć piękna ma szczególne przywileje.
GENTIL SESSO
"le donne"
Non dimenticate che in questo paese il gentil sesso ha dei privilegi particolari.
PŁYNĄĆ POD PRĄD
"przeciwstawiać się, opierać się czemuś, walczyć z przeciwnościami, nie być konformistą"
Przyznaj się, nie lubisz ludzi, którzy płyną pod prąd, cenisz tylko ludzi sukcesu.
ANDARE CONTRO CORRENTE
"contrastare, opporsi a qc., lottare contro le avversità, essere anticonformisti"
Ammettilo, non ti piacciono le persone che vanno contro corrente, apprezzi solo la gente di successo.
PŁYWAĆ JAK RYBA
"pływać doskonale"
Syn Oleńki nie tylko świetnie się uczy i pomaga w domu, ale również uprawia sporty: pływa jak ryba i dobrze jeździ na nartach.
NUOTARE COME UN PESCE
"nuotare alla perfezione"
Il figlio di Sandrina non solo è bravo nello studio e aiuta in casa, ma pratica anche degli sport: nuota come un pesce e scia bene.
POBOŻNE ŻYCZENIE
"życzenie będące w sferze pragnień, nie mające szans urzeczywistnienia"
Zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że nasze postulaty to były tylko pobożne życzenia, wnioski garstki marzycieli.
PIO DESIDERIO
"desiderio che resta aspirazione, che non ha possibilità di realizzarsi"
Ci rendemmo conto che le nostre richieste erano solo pii desideri, proposte di un gruppetto di sognatori.
POCHŁANIAĆ KSIĄŻKI
"czytać dużo, szybko, chciwie przyswajając sobie przeczytane treści"
Mój syn ostatnio pochłania książki historyczne. Najbardziej interesują go pozycje poświęcone polskim powstaniom narodowym.
DIVORARE I LIBRI
"leggere molto, rapidamente, assimilando avidamente i contenuti di ciò che si legge"
Negli ultimi tempi mio figlio divora i libri di storia. Più di tutto gli interessano le opere dedicate alle insurrezioni nazionali polacche.
PODCIĄĆ (PODCINAĆ) komuś SKRZYDŁA
"sprawić, że ktoś w początkowym okresie swojej działalności zniechęci się, straci zapał do czegoś; pozbawić kogoś swobody działania"
Byli młodzi, wierzyli, że ich zapał może wiele dokonać. Podcięto im skrzydła i teraz nie należy się zbytnio dziwić, że są cyniczni.
TARPARE LE ALI a qu.
"far sì che nel periodo iniziale della propria attività qu. perda la voglia, l'entusiasmo per qc.; privare qu. della libertà di azione"
Erano giovani e credevano che il loro entusiasmo avrebbe potuto fare molto. Gli hanno tarpato le ali, e ora non c'è troppo da stupirsi se sono cinici.
POD JAKIMKOLWIEK POZOREM
"podając jakikolwiek powód"
Przyjmij zaproszenie i idź tam, a w trakcie wieczoru spróbuj wyjść pod jakimkolwiek pozorem.
CON UN PRETESTO QUALSIASI
"fornendo un motivo qualunque"
Accetta l'invito e vacci, e durante la serata prova ad uscire con un pretesto qualsiasi.
POD KAŻDYM WZGLĘDEM
"zupełnie, całkowicie, z każdego punktu widzenia"
To piłkarz dobry pod każdym względem. Gra bardzo inteligentnie, a świetna technika i szybkość pozwalają mu nie tylko kierować akcją na boisku, ale także celnie strzelać.
SOTTO OGNI ASPETTO
"completamente, interamente, da ogni punto di vista"
È un buon giocatore sotto ogni aspetto. Gioca in modo intelligente, e la tecnica stupenda e la velocità gli consentono non solo di dirigere l'azione in campo, ma anche di centrare la rete.
(wszystkie powyższe idiomy, definicje i przykłady pochodzą z cytowanej już książki Anny Mazanek i Janiny Wójtowicz pt. "Idiomy polsko-włoskie. Fraseologia idiomatica polacco-italiana")
