Idiomy polsko-włoskie cz.24

UMIERAĆ (UMRZEĆ) Z CIEKAWOŚCI
"być w najwyższym stopniu zaintrygowanym, być bardzo ciekawym"
Umieram z ciekawości, kto będzie na ślubie Marii.
MORIRE DALLA CURIOSITÀ
"essere incuriosito al massimo grado, essere molto curioso"
Muoio dalla curiosità di sapere, chi verrà al matrimonio di Maria.

UMIERAĆ (UMRZEĆ) Z GŁODU
"głodować, być bardzo głodnym"
Czy macie coś do zjedzenia? Umieram z głodu; od śniadania nie miałem nic w ustach.
MORIRE DI FAME
"aver fame, essere molto affamato"
Avete qualcosa da mangiare? Muoio di fame; dall'ora di colazione non ho messo niente in bocca.

UMIERAĆ (UMRZEĆ) Z NUDÓW
"bardzo się nudzić"
Umieramy z nudów, kiedy ciocia zaczyna mówić; opowiada z takim zamiłowaniem dla drobnych szczegółów, że przekracza to granice naszej wytrzymałości.
MORIRE DI NOIA
"annoiarsi molto"
Moriamo di noia quando la zia comincia a parlare; racconta con tanto gusto per i piccoli dettagli, che ciò supera i limiti della nostra sopportazione.

UMIERAĆ (UMRZEĆ) Z PRAGNIENIA
"być bardzo spragnionym"
Dajcie mi szklankę wody, bo umieram z pragnienia.
MORIRE DI SETE
"essere molto assetato"
Datemi un bicchiere d'acqua, perché muoio di sete.

UMIERAĆ (UMRZEĆ) Z TĘSKNOTY
"bardzo tęsknić"
Chyba nie umrzesz z tęsknoty przez rok! A na święta będziesz przecież przyjeżdzać do domu.
MORIRE DI NOSTALGIA
"aver molta nostalgia"
Non morirai di nostalgia per un anno; e poi, per le feste verrai a casa.

UPARTY JAK KOZIOŁ; JAK MUŁ; JAK OSIOŁ
"bardzo uparty"
Nie pomogą żadne argumenty, nikt nie zdoła mu wytłumaczyć, że to dla jego dobra. Jest uparty jak kozioł, kiedy wbije sobie coś do głowy.
***
Mikołaj jest uparty jak muł. Im bardziej wam będzie zależało na przekonaniu go, tym bardziej będzie się upierał. 
TESTARDO COME UNA CAPRA; UN MULO
"molto ostinato"
Non c'è argomento che tenga, nessuno riuscirà a spiegargli che è per il suo bene. È testardo come una capra, se si mette in testa qualcosa.
***
Nicola è testardo come un mulo. Quanto più vorrete persuaderlo, tanto più si ostinerà.

UZBROIĆ (UZBRAJAĆ) SIĘ W CIERPLIWOŚĆ
"nakazać sobie cierpliwość, opanowanie"
To jest trudna do wyleczenia dolegliwość. Musisz uzbroić się w cierpliwość i stosować do zaleceń lekarza.
ARMARSI DI PAZIENZA
"imporsi la pazienza, il dominio di sé"
È un disturbo difficile da curare. Devi armarti di pazienza e adeguarti alle raccomandazioni del dottore.

WALCZYĆ JAK LEW
"walczyć bardzo dzielnie, odważnie; zabiegać o coś usilnie"
Ola nie umie docenić, że jej mąż o cudze sprawy walczy jak lew, choć o własne nie potrafi zadbać.
LOTTARE COME UN LEONE
"lottare molto valorosamente, coraggiosamente; ambire vivamente a qc."
Sandra non riesce ad apprezzare il fatto che suo marito lotti come un leone per le faccende degli altri, benché non riesca a prendersi cura delle proprie.

WALKA DO OSTATNIEJ KROPLI KRWI
"walka aż do samej śmierci, dopóki się nie zginie"
Zanosiło się na to, że jeżeli wybuchnie konflikt, będzie on oznaczał walkę do ostatniej kropli krwi.
LOTTA ALL'ULTIMO SANGUE
"lotta fino alla morte, finché non si muore"
Sembrava probabile che , se fosse scoppiato un conflitto, avrebbe significato una lotta all'ultimo sangue.

W CZEPKU URODZONY
"mający wyjątkowe szczęście w życiu"
Wszyscy, którzy znają żonę Andrzeja, mówią mu, że jest w czepku urodzony, bo ta kobieta to wspaniały człowiek. Ale on reaguje na te słowa wymuszonym uśmiechem albo nawet jakąś kąśliwą uwagą.
NATO CON LA CAMICIA
"che ha una fortuna eccezionale nella vita"
Tutti quelli che conoscono la moglie di Andrea gli dicono che è nato con la camicia, che quella donna è una persona splendida, ma lui reagisce a queste parole con un sorriso forzato o addirittura con un'osservazione tagliente.

W CZTERY OCZY
"bez świadków; sam na sam z kimś, we dwie osoby"
Jeżeli taka rozmowa rzeczywiście się odbyła w cztery oczy, to nie ma szans na znalezienie świadków.
A QUATTR'OCCHI
"senza testimoni, da soli con qu., fra due persone"
Se la conversazione ha veramente avuto luogo a quattr'occhi, non c'è speranza di trovare dei testimoni.

W DOBREJ WIERZE
"mając przekonanie o słuszności, prawdziwości czegoś; mając dobre intencje"
Bardzo mi przykro, że w ten sposób mnie zrozumiałeś. Ja w dobrej wierze opowiedziałam ci, jakie masz szanse na otrzymanie tego stypendium naukowego. Chciałam ci zaoszczędzić rozczarowania.
IN BUONA FEDE
"essendo convinti della giustizza, della verità di qc., con buone intenzioni"
Mi dispiace molto che tu mi abbia interpretato così. Ti avevo riferito in buona fede quali possibilità avevi di ottenere quella borsa di studio per la ricercar. Volevo risparmiarti una delusion.

WIADOMOŚĆ Z PIERWSZEJ RĘKI
"informacja pochodząca bezpośrednio od kogoś, bez czyjegokolwiek pośrednictwa"
Sylwia dostarcza nam zawsze wiadomości z pierwszej ręki, bo jej matka pracuje w redakcji popołudniowej gazety.
NOTIZIA DI PRIMA MANO
"informazione che proviene direttamente da qu., senza la mediazione di chicchessia"
Silvia ci fornisce sempre notizie di prima mano, perché sua madre lavora nella redazione di un giornale del pomeriggio.

WIDZIEĆ (ZOBACZYĆ) [coś] NA WŁASNE OCZY
"być naocznym świadkiem czegoś"
Widziałam na własne oczy, jak ci chłopcy zrywali nasze plakaty"

VEDERE [qc.] CON I PROPRI OCCHI
"essere testimone oculare di qc."
Ho visto con i miei occhi come quei ragazzi strappavano i nostril manifesti.

WIECZNE MIASTO
"Rzym"
Pozostał jeszcze jeden, ostatni cel ich podróży: Rzym - wieczne miasto! Wieczorem mieli tam dotrzeć.
CITTÀ ETERNA
"Roma"
Era rimasta ancora una meta, l'ultima, del loro viaggio: Roma, la città eterna! La sera vi sarebbero arrivati.

(wszystkie powyższe idiomy, definicje i przykłady pochodzą z cytowanej już książki Anny Mazanek i Janiny Wójtowicz pt. "Idiomy polsko-włoskie. Fraseologia idiomatica polacco-italiana")

Idiomy polsko-wloskie cz.23

TRACIĆ (STRACIĆ) WĄTEK
"przestawać rozumieć to, co ktoś mówi, nie móc się skupić na danym temacie"
Prelegent mówił dość chaotycznie. Mimo, że uważnie słuchałem, straciłem wątek i trudno byłoby mi powtórzyć, o czym była mowa.
PERDERE IL FILO 
"cessare di capire ciò che qu. dice, non riuscire a concentrarsi su un tema"
L'oratore parlava in maniera piuttosto caotica. Nonostante ascoltassi con attenzione, ho perso il filo, e mi sarebbe difficile ripetere di che cosa si trattava.

TRAFIĆ kogoś W SERCE
"zrobić komuś wielką przykrość, dotkliwie kogoś urazić"
Twoje krytyczne uwagi o Marysi trafiły matkę w serce. Przecież to jej córka. Lepiej byłoby, żebyś panował nad językiem.
COLPIRE qu. AL CUORE
"provocare a qu. un grande dolore, ferire qu. profondamente"
Le tue osservazioni critiche su Marysia hanno colpito al cuore sua madre. In fondo, è sua figlia. Sarebbe stato meglio se avessi tenuto lingua a freno.

TRAKTOWAĆ kogoś Z GÓRY
"lekceważyć kogoś, okazywać komuś swoją wyższość"
Swoich rówieśników traktowała z góry i to powodowało, że nie była lubiana.
TRATTARE qu. DALL'ALTO IN BASSO
"disprezzare qu., dimostrare a qu. la propria superiorità"
Trattava i suoi coetanei dall'alto in basso e ciò faceva sì che non fosse molto amata.

TRUDNE DZIECIŃSTWO
"dzieciństwo spędzone w trudnych warunkach"
Nie można wszelkich niepowodzeń życiowych czy nieumiejętności współżycia z ludźmi tłumaczyć i usprawiedliwiać trudnym dzieciństwem.
INFANZIA DIFFICILE
"infanzia trascorsa in condizioni difficili"
Un'infanzia difficile non è sufficiente a spiegare e giustificare tutti gli insuccessi della vita o l'incapacità di convivere con la gente.

TRYSKAĆ ZDROWIEM
"mieć zdrowy wygląd, wyglądać zdrowo, kwitnąco"
Ty się o niego zamartwiasz, a on tryska zdrowiem i używa życia.
SCOPPIARE DI SALUTE
"avere un aspetto sano, apparire sano, florido"
Tu ti preoccupi per lui, e lui scoppia di salute e si gode la vita.

TRZYMAĆ JĘZYK ZA ZĘBAMI
"być ostrożnym w wypowiedziach, nie zdradzać tajemnic"
Ale pamiętaj! Na temat planów Agnieszki trzymaj język za zębami. Jeżeli się wygadasz, możesz za to drogo zapłacić!
TENERE LA LINGUA FRA I DENTI
"essere prudente nel parlare, non tradire i segreti"
Ma ricorda! Per quanto riguarda i piani di Agnese tieni la lingua fra i denti. Se ti lasci sfuggire qualcosa, puoi pagarla cara.

TU I ÓWDZIE
"w niektórych miejscach, gdzieniegdzie"
W zasadzie jest to dobry artykuł. Tu i ówdzie ma jeszcze drobne usterki, ale można go już dziś zakwalifikować do druku.
QUA E LÀ
"in alcuni luoghi, in alcuni punti"
In sostanza è un buon articolo. Qua e là ci sono ancora delle piccole imprecisioni, ma lo si può fin d'ora approvare per la stampa.

TWARZĄ W TWARZ
"bezpośrednio z kimś, z czymś; z twarzą zwróconą do kogoś"
Otworzył szybko drzwi do pokoju i stanął naraz twarzą w twarz z wychodzącym właśnie ojcem.
***
W czasie wojny był w partyzantce, a tam żyło się stale twarzą w twarz z niebezpieczeństwem. Zahartowało go to raz na zawsze.
FACCIA A FACCIA
"direttamente con qu., con qc.; col viso rivolto verso qu."
Aprì in fretta la porta della stanza, e si trovò d'un tratto faccia a faccia col padre che stava appunto uscendo.
***
Durante la guerra ha fatto il partigiano, e là si viveva costantemente faccia a faccia col pericolo. Questo lo ha temprato una volta per tutte.

UDERZYĆ PIĘŚCIĄ W STÓŁ
"wystąpić z czymś zdecydowanie, stanowczo; postawić swoje żądania"
Trzeba uderzyć pięścią w stół i skończyć z tym bałaganem, z tą ciągłą improwizacją w pracy.
BATTERE IL PUGNO SUL TAVOLO
"sostenere qc. con decisione, con fermezza; avanzare le proprie richieste"
Bisogna battere il pugno sul tavolo e farla finita con questa confusione, con questa continua improvvisazione nel lavoro.

UGRYŹĆ SIĘ W JĘZYK
"zamilknąć w porę, nie zdradzić się z czymś"
Jak to dobrze, że się ugryzłam w język i nic przy niej nie powiedziałam na temat nowobogackich.
MORDERSI LA LINGUA
"smettere di parlare al momento giusto, non tradirsi con qc."
Meno male che mi sono morsa la lingua e non ho detto nulla davanti a lei sui nuovi ricchi.
U KRESU SIŁ
"w stanie krańcowego wyczerpania"
Po dwóch dniach poszukiwań odnaleziono dziecko w lesie, bardzo wygłodzone, u kresu sił, ale żywe!
ALLO STREMO DELLE FORZE
"in uno stato di esaurimento estremo"
Dopo due giorni di ricerche trovarono nel bosco il bambino molto affamato, allo stremo delle forze, ma vivo!

UŁAMEK SEKUNDY
"bardzo niewielki odcinek czasu"
To trwało ułamek sekundy; natychmiast wszystko się uspokoiło, ale jeszcze długo potem nie mogliśmy ochłonąć z przestrachu.
***
W ułamku sekundy zdałem sobie sprawę z grożącego chłopcu niebezpieczeństwa i zdążyłem go w ostatniej chwili przytrzymać.
FRAZIONE DI SECONDO
"arco di tempo molto breve"
Durò solo una frazione di secondo; tutto si calmò subito, ma ancora per molto tempo non riuscimmo a riprenderci dallo spavento.
***
In una frazione di secondo mi resi conto del pericolo che minacciava il ragazzo, e riuscii ad afferrarlo all'ultimo momento.

(wszystkie powyższe idiomy, definicje i przykłady pochodzą z cytowanej już książki Anny Mazanek i Janiny Wójtowicz pt. "Idiomy polsko-włoskie. Fraseologia idiomatica polacco-italiana")

Idiomy polsko-wloskie cz.22

ŚLEPY ZAUŁEK
"sytuacja bez wyjścia, bez perspektyw, impas"
Sytuacja, w jaką wepchnęła nas nieprzemyślana decyzja dyrektora, to ślepy zaułek.
znaleźć się w ślepym zaułku
"znaleźć się w sytuacji bez wyjścia, bez perspektyw zmiany"
Nie powinniśmy go opuszczać teraz, kiedy znalazł się w ślepym zaułku. Nie może wrócić do rodziców i nie może już dłużej tu mieszkać. Ktoś musi mu pomóc!
VICOLO CIECO
"situazione senza via d'uscita, senza prospettive, impasse"
La situazione in cui ci ha gettai la decisione sconsiderata del direttore è un vicolo cieco.
trovarsi in un vicolo cieco
"trovarsi in una situazione senza via d'uscita, senza prospettiva di modificazione"
Non dobbiamo abbandonarlo ora che si è trovato in un vicolo cieco. Non può tornare dai genitori e non può ormai abitare più qui. Qualcuno deve aiutarlo!

ŚMIAĆ SIĘ DO ROZPUKU
"śmiać się głośno, szczerze"
Ja nie mogę razem z nim oglądać telewizji. Śmieje się do rozpuku przy scenach, które u mnie wywołują zaledwie uśmiech. Jemu też zresztą przeszkadza mój, jak to mówi, brak poczucia humoru.
RIDERE A CREPAPELLE
"ridere rumorosamente, sinceramente"
Non posso guardare la televisione insieme a lui. Ride a crepapelle a delle scene che in me suscitano appena il sorriso. Anche a lui, d'altra parte, dà fastidio ciò che chiama la mia mancanza di senso dell'umorismo.

ŚWIĘTA CIERPLIWOŚĆ
"nadzwyczajna cierpliwość, pozwalająca znosić wszelkie przeciwności losu"
Mieszkanie jest ciasne, a bliźniaki bardzo żywe; ciągle coś budują, rozrzucają, przenoszą z miejsca na miejsce. A Anna to wszystko bez słowa porządkuje, sprząta, ustawia. Święta cierpliwość!
PAZIENZA D'UN SANTO (DI UNA SANTA)
"pazienza fuori del comune, che consente di sopportare tutte le avversità del destino"
L'appartamento è stretto e i gemelli sono molto vivaci; sono sempre intenti a costruire, sparpagliare, trasportare qualcosa da un luogo all'altro. Ma Anna rimette tutto a posto senza una parola, pulisce, apparecchia. Ha la pazienza di una santa!

TAJEMNICA POLISZYNELA
"pozorna tajemnica, sprawa ogólnie znana"
Jest tajemnicą poliszynela, że nasze plany okazały się nierealne, ale nie chcemy na razie o tym mówić ojcu.
SEGRETO DI PULCINELLA
"segreto solo apparente, cosa nota a tutti"
È un segreto di pulcinella il fatto che i nostri piani si sono dimostrati irrealizzabili, ma per il momento non vogliamo parlarne al babbo.

TERAZ ALBO NIGDY!
"wykrzyknienie oznaczające, że chwila obecna jest odpowiednia, że jest właśnie najlepszy moment do czegoś"
Mam teraz czas, czuję się zdrowa. Muszę zrobić prawo jazdy. Teraz albo nigdy!
ORA O MAI PIÙ!
"esclamazione indicante che il momento attuale è opportuno, che è proprio il momento migliore per qc."
Ora ho tempo, mi sento bene. Devo prendere la patente. Ora o mai più!

TO [DLA kogoś] DROBIAZG
"zwrot wyrażający, że coś jest dla kogoś łatwe do zrobienia, do załatwienia, że nie sprawi to komuś kłopotu"
A.Czy mógłby pan przy okazji odebrać dla mnie książki z biblioteki? Byłbym panu bardzo wdzięczny.
B.Ależ oczywiście. To dla mnie drobiazg, przechodzę przecież codziennie koło biblioteki.
È UNA SCIOCHEZZA [PER qu.]
"espressione indicante che qc. è facile per qu. da fare, da sistemare, che qc. non provoca disturbo a qu."
A. Già che ci va, potrebbe prendermi dei libri in biblioteca? Gliene sarei molto grato.
B.Ma certo. Per me è una sciocchezza, dato che passo tutti i giorni vicino alla biblioteca.

TO JEST KWESTIA CZASU
"wyrażenie oznaczające, że rozstrzygnięcie czegoś jest możliwe i zależy tylko od upływu czasu"
Dochodzenie zostanie doprowadzone do końca. To jest tylko kwestia czasu, wystarczy odczekać parę tygodni.
[È] QUESTIONE DI TEMPO
"espressione indicante che la soluzione di qc. è possibile e dipende solo dal passare del tempo"
L'inchiesta sarà in breve portata a termine. È solo questione di tempo, basterà aspettare un paio di settimane.

[TO JEST] POCZĄTEK KOŃCA
"moment, od którego zaczyna się czyjś upadek, ruina czegoś"
Najpierw rzucił studia, teraz zaczął pić. To już chyba jest początek końca.
È IL PRINCIPIO DELLA FINE
"il momento da cui ha inizio decadenza di qu., la rovina di qc."
Prima ha abbandonato gli studi, ora ha cominciao a bere. È forse già il principio della fine.

[TO JEST] RZECZ GUSTU
"zwrot oznaczający, że coś zależy od czyjegoś upodobania, od tego, co się komu podoba"
Ja bym wam bardzo radził położyć na podłogę wykładzinę, ale jaką położyć, to już rzecz gustu.
[È] QUESTIONE DI GUSTI
"espressione indicante che qc. dipende dal gradimento di qu., da ciò che a qu. piace"
Vi consiglierei molto di mettere una moquette sul pavimento, ma quale mettere è questione di gusti.

[TO JEST] ZBYT PIĘKNE, ŻEBY BYŁO PRAWDZIWE
"o czymś pożądanym, co wydaje się trudne, prawie niemożliwe do osiągnięcia, do zrealizowania"
Mówisz, że nie tylko napisała, ale jeszcze obiecała nas odwiedzić? Nie, to jest zbyt piękne, żeby było prawdziwe.
[È] TROPPO BELLO PER ESSERE VERO
"di qc. che si desidera, che sembra difficile, quasi impossibile ad ottenere, realizzare"
Dici che non solo ha scritto, ma ha anche promesso di venirci a trovare? No, è troppo bello per essere vero.

TONĄĆ W DŁUGACH
"być bardzo zadłużonym, mieć mnóstwo długów"
Nie miej nadziei, że ojciec ci pomoże. Od kiedy zaczął budowę domu, toniemy w długach.
AFFOGARE NEI DEBITI
"essere molto indebitato, avere una quantità di debiti"
Non sperare che tuo padre ti aiuti. Da quando ha cominciato a costruire la casa, affoghiamo nei debiti.

[TO PEWNE] JAK DWA RAZY CZTERY
1. "coś jest bardzo oczywiste"
To jest dla mnie oczywiste. To dla mnie pewne jak dwa razy dwa cztery, że on jej nie kocha i że się z nią nie ożeni.
2. "oczywiście, na pewno"
Jestem przekonana, że będzie się starał zobaczyć syna za wszelką cenę. Przyjdzie jak dwa razy dwa cztery.
[È] SICURO] COME DUE PER DUE FA QUATTRO
1. "qc. è molto evidente"
Per me questo è evidente. Mi sembra sicuro come due più due fa quattro che non le vuole bene e non la sposerà,
2. "evidentemente, certamente"
Sono convinta che cercherà di vedere il figlio ad ogni costo. Verrà, come due più due fa quattro.

TO SIĘ ZDARZA W NAJLEPSZEJ RODZINIE
"zwrot podkreślający, że jakiś czyn nie jest wielkim uchybieniem, że się często zdarza"
A. Irena rozpacza, że jej najmłodsza córka pali papierosy.
B. To się zdarza w najlepszej rodzinie. Irena niepotrzebnie przesadza.
SUCCEDE ANCHE NELLE MIGLIORI FAMIGLIE
"espressione indicante che una certa azione non è una grave mancanza, e si verifica spesso"
A. Irene è disperata perché la sua figlia minore fuma.
B. Succede anche nelle migliori famiglie. Irene esagera inutilmente.

TRACIĆ (STRACIĆ) GŁOWĘ
"przestawać panować nad sobą, tracić orientację, zdolność rozumowania"
Byłem dobrze przygotowany do egzaminu, ale po tej pierwszej pomyłce zupełnie straciłem głowę, zacząłem mówić bez ładu i składu.
PERDERE LA TESTA
"perdere il dominio di se stessi, perdere l'orientamento, la capacità di capire"
Ero ben preparato all'esame, ma dopo quella prima svista persi completamente la testa, cominciai a parlare a vanvera"

TRACIĆ (STRACIĆ) GŁOWĘ DLA kogoś
"zakochiwać się bez pamięci, ulegać czyjemuś urokowi"
Stracił dla niej nie tylko głowę, ale i mnóstwo pieniędzy. Kiedy się opamiętał, było już za późno.
PERDERE LA TESTA PER qu.
"innamorarsi perdutamente, subire il fascino di qu."
Per lei perse non solo la testa, ma anche molti soldi. Quando tornò in sé, era già troppo tardi.

TRACIĆ (STRACIĆ) kogoś, coś Z OCZU
1. "przestawać kogoś, coś widzieć"
Szła przed siebie, nie oglądała się. Straciłem ją z oczu, kiedy minęła zakręt.
***
Patrzyliśmy za odpływającym okrętem, dopóki nie straciliśmy go z oczu.
2. "przestawać się z kimś kontaktować, nie mieć o kimś informacji"
W szkole przyjaźniliśmy się, ale parę lat temu straciłem go z oczu. Nie wiem, co robi, czy się ożenił...
PERDERE qu., qc. DI VISTA
1. "smettere di vedere qu., qc."
Andava avanti senza voltarsi. La persi di vista quando oltrepassò la svolta.
***
Seguivamo con gli occhi la nave che si allontanava finché non la perdemmo di vista.
2. "cessare di essere in contatto con qu., non avere notizie di qu."
A scuola avevamo fatto amicizia, ma un paio di anni fa l'ho perso di vista: non so cosa fa, se si sia sposato...



(wszystkie powyższe idiomy, definicje i przykłady pochodzą z cytowanej już książki Anny Mazanek i Janiny Wójtowicz pt. "Idiomy polsko-włoskie. Fraseologia idiomatica polacco-italiana")